Vergeving als wapen tegen onrecht

Dit is mijn enige foto met mijn vader… hier werd ik 3 of 4. Mijn vader rook altijd naar hout en heeft veel indruk op mij gemaakt. Ik ben trots op hem.

Op 16 september ben ik keynote-spreker op het Apartheid Symposium bij de Universiteit Leiden. Het optreden was uitgesteld door de coronacrisis. ‘Lucinda, doe je nog mee?’ vroeg de organisatie mij gisteren. ‘Jazeker’, zei ik overtuigd ‘meer dan ooit moeten mensen nu verhalen horen.’

Ik heb maar twintig minuten dus heb ik gekozen voor een verhaal dat mij heel diep heeft geraakt…

Envelop

Mijn vader werkte 27 jaar voor een bedrijf in Kaapstad. Hij was voorman in een fabriek waar houten kozijnen werden gemaakt. Een immense onderneming waar wel duizenden kozijnen dagelijks van de band rolden. Mijn vader moest ‘s morgens vroeg zijn mannen optrommelen. Velen waren crimineel- mijn vader wachtte ze in de vroege ochtend op bij de gevangenispoort – of losse dagarbeiders en in die kleine oude rammelende auto van hem haalde hij ze op. Als klein meisje mocht ik een paar keer in de bedrijfshal kijken en wat was ik trots op mijn vader. Thuis luisterde ik naar zijn verhalen. Zes dagen in de week werkte mijn paps en op de zevende dag deed hij de boekhouding van een Anglican Church-kerkgemeente destijds geleid door Desmond Tutu (die ik daar ook ontmoette).

Mijn vader kreeg wekelijks uitbetaald. Iedere vrijdagavond gaf hij een krakende envelop met geld aan mijn moeder die hem daarvan zakgeld gaf. Met een deel van dat bedrag startte mijn moeder haar ronde langs winkels om af te betalen. Zoals onze schoolschoenen die over zes maanden werden afbetaald. Wat was ze trouw in het afbetalen en wat was hij trouw in het overhandigen van de envelop.  Daarnaast werkt mijn moeder ’s nachts; zij maakte bruidsjurken en kleding voor ons en anderen.  Een extra maar broodnodige bijverdienste.

Onrecht & vergeving

Na 27 jaar bij het kozijnenbedrijf – met werkweken van zes dagen – ging mijn vader met pensioen. Die laatste dag riep zijn baas hem in zijn kantoor om te vertellen dat zijn functie werd overgenomen door een blanke jongeman van 27 jaar. En dat de nieuweling het dubbele salaris van mijn vader zou ontvangen. Kleur, zo ging dat bij ons.

Een klap in het gezicht was dat gesprek voor mijn vader. Mijn vader bracht zeven kinderen groot op een salaris van niets. Hij werkte zelfs zaterdagavonden op de renbaan van zijn baas – behoorlijke afstanden moest hij daarvoor afleggen – om bij te verdienen en soms werd hij uitbetaald in drank. Een vreselijk moment voor mijn vader. En voor mij. Mijn vader heeft het bedrijf nooit meer opgezocht, noch werd het ooit meer genoemd. Ik ben het nooit vergeten. Mijn vader was dominant, regelmatig te hardhandig en had een sterke trots maar hier zag ik hem echt breken. Onrecht! Ja! En toch, ondanks alles, koos hij ervoor om te vergeven omdat dat in zo’n strijd het enige wapen is.

Uiteraard is dit verhaal terug te vinden in mijn autobiografie Yes You Can Woman!